Mo‘g‘ullar imperiyasi haqida 34 ta fakt

Moʻgʻullar imperiyasi jahon tarixidagi eng yirik qitʼa imperiyalaridan biri boʻlib, 13—14-asrlarda shakllangan va keng tarqalgan. Imperiyaga asos solgan Chingizxon edi. Uning rahbarligida mo‘g‘ullar Yevrosiyoning katta qismini bosib oldilar, o‘zlarida noyob madaniy, iqtisodiy va harbiy meros qoldirdilar. Mo‘g‘ullar imperiyasi haqida ko‘plab faktlar ma'lum.

1. Mo‘g‘ullar imperiyasi 1206 yilda Chingizxon hokimiyat tepasiga kelganida tashkil topgan.
2. Chingizxonning asl ismi Temujindir.
3. Imperiya poytaxti Qorakorim shahri edi.
4. Chingizxonning asosiy maqsadi moʻgʻul qabilalarini birlashtirish edi.
5. 1211-1215 yillarda Chingizxon Xitoyning shimoliy qismini bosib oldi.
6. Chingizxon 1227 yilda vafot etdi, lekin uning avlodlari bosqinchilik siyosatini davom ettirdilar.
7. Moʻgʻullar imperiyasi 13—14-asrlarda Yevrosiyoning katta qismini boshqargan.
8. Moʻgʻullar Rossiya, Xitoy, Oʻrta Osiyo, Eron, Yaqin Sharq va Sharqiy Yevropani bosib oldilar.
9. Mo‘g‘ullarning harbiy kuchi ularning tezkor va manevr otliq qo‘shinlarida edi.
10. Chingizxonning harbiy taktikasi innovatsion va samarali edi.
11. Moʻgʻullar imperiyasi savdo yoʻllarini, ayniqsa, Ipak yoʻlini nazorat qilgan.
12. Chingizxonning oʻgʻli Ogedey 1229 yilda imperator boʻldi.
13. Ogedey davrida Moʻgʻullar imperiyasi gʻarbga qarab kengaydi.
14. 1241 yilda mo‘g‘ullar Vengriya va Polshaga yetib kelishdi.
15. Mo‘g‘ullar istilosi butun Yevroosiyo bo‘ylab madaniy va texnologik almashinuvni osonlashtirdi.
16. Chingizxonning nabirasi Xubilayxon Xitoyda Yuan sulolasiga asos solgan.
17. Xubilayxon 1271 yilda Xitoy imperatori deb e'lon qilindi.
18. Yuan sulolasi Xitoyni 1368 yilgacha boshqargan.
19. Moʻgʻullar Yaqin Sharqda Abbosiylar xalifaligini magʻlub etishdi.
20. 1258 yilda moʻgʻullar Bagʻdodni egallab, uni vayron qildilar.
21. Moʻgʻullar oʻzlari bosib olgan yerlarda mahalliy madaniyat va dinni hurmat qilishga harakat qilganlar.
22. Mo‘g‘ullar imperiyasi hukmdorlari turli dinlarga nisbatan bag‘rikenglik bilan qarashgan.
23. Moʻgʻullarning boshqaruv tizimi markazlashgan va samarali edi.
24. Chingizxon avlodlari Moʻgʻullar imperiyasining turli qismlarida hukmronlik qilganlar.
25. Moʻgʻullar imperiyasi toʻrtta asosiy xonlikka boʻlingan: Ogedey sulolasi, Shagatay sulolasi, Oltin Oʻrda va Ilxonlik.
26. Moʻgʻullar oʻzlari bosib olgan yerlarda koʻplab shaharlar, qalʼalar qurdilar.
27. Mo‘g‘uliston pochta tizimi "Yam" deb nomlangan va tezkor ma'lumot almashish imkonini bergan.
28. Moʻgʻullarning huquqiy tizimi “Uly Jasa” deb atalgan va barcha moʻgʻul qabilalari uchun umumiy boʻlgan.
29. Mo‘g‘ullar imperiyasi savdo va iqtisodiyotga katta ta'sir ko‘rsatdi, ko‘plab yangi bozorlarni ochib berdi.
30. Moʻgʻullar imperiyasining tanazzulga uchrashi 14-asr oʻrtalarida boshlangan.
31. Ichki siyosiy qarama-qarshiliklar va hokimiyat uchun kurashlar imperiyaning zaiflashishiga olib keldi.
32. Oltin O‘rdaning qulashi 15-asr boshlarida tugadi.
33. 1335 yilda Ilxoniylar xonligi quladi.
34. Mo‘g‘ullar imperiyasi tarixdagi eng yirik va eng nufuzli imperiyalardan biri bo‘lib qolmoqda.

Moʻgʻullar imperiyasi oʻz davrida nihoyatda taʼsirli boʻlgan va hozir ham uning taʼsiri sezilib kelmoqda. Ularning bosqinchilik siyosati koʻplab xalqlar va madaniyatlar taraqqiyotiga kuchli taʼsir koʻrsatdi. Mo‘g‘ullar imperiyasi tarixi insoniyat tarixida muhim o‘rin tutadi va ko‘plab tadqiqotlarning asosidir. Shunday qilib, mo‘g‘ullar merosi zamonaviy dunyoning shakllanishiga katta ta'sir ko‘rsatdi.

14-04-2025, 19:24 28

O'hshash ma'lumotlar

Avitsenna - o‘rta asrlarning ajoyib olimi, shifokori, faylasufi, shoiri, musiqachisi....

AQShning Forbes jurnali dollarlik milliarderlarning 38-jahon reytingini e'lon qildi. Louis Vuitton Moët Hennessy kompaniyalar guruhi prezidenti va bosh direktori Bernard Arno ketma-ket ikkinchi yil dunyoning eng boy milliarderlari reytingida...

Bill Geytsning to‘liq tarixi va tarjimai holi. Bill Geyts muvaffaqiyatining siri va u qanday qilib dunyodagi eng mashhur odam bo‘lishga muvaffaq bo‘lganini batafsil bilib oling. Qiziqarli faktlar, kitoblar va filmlar...

Orzularimga erishish uchun kollejni tashlab ketdim. Stiv Jobsning tarjimai holi bir hodisaning hikoyasidir. U haqiqatan ham dunyoni o‘zgartirmoqchi bo‘lgan aqldan ozgan odam edi va tan olaylik, u buni qildi. Bugungi kunda Stiv Djobs nomi...

Ikkinchi jahon urushi 1939 yil 1 sentyabrdan 1945 yilning 2 sentyabriga qadar davom etgan bo’lib, insoniyat tarixidagi eng yirik qurolli urush hisoblanadi. Bu urushda o’sha davrda mavjud bo’lgan 73 ta davlatlardan 62 tasi ishtirok etgan – bu...