Myunxen kelishuvi haqida 39 ta qiziqarli faktlar

Myunxen kelishuvi Ikkinchi jahon urushi oldidan muhim voqealardan biri edi. 1938 yilda imzolangan hujjat Yevropaning siyosiy manzarasiga sezilarli ta’sir ko‘rsatdi va ko‘plab mamlakatlarning kelajagini belgilab berdi. Shartnoma Gitler Germaniyasini jilovlash va tinchlikni saqlashga qaratilgan bo‘lsa-da, bu teskari ta'sir ko‘rsatdi. Myunxen kelishuvi haqidagi aniq faktlar ushbu tarixiy voqeaning mohiyatini chuqurroq anglash imkonini beradi.

1. Myunxen bitimi 1938 yil 30 sentyabrda imzolangan.
2. Shartnoma Germaniya, Buyuk Britaniya, Fransiya va Italiya tomonidan imzolangan.
3. Chexoslovakiya vakillari kelishuvda ishtirok etmadilar, mamlakat manfaatlari hisobga olinmadi.
4. Shartnomaga ko‘ra, Sudet o‘lkasi Germaniyaga o‘tkazildi.
5. Sudet viloyati Chexoslovakiyaning muhim mudofaa istehkomlarini o‘z ichiga olgan.
6. Sudet viloyatida asosan nemislar yashaydi.
7. Buyuk Britaniya Bosh vaziri Nevill Chemberlen Myunxen bitimini imzolar ekan, uni "zamonimiz uchun tinchlik" deb e'lon qildi.
8. Fransiya Bosh vaziri Eduard Daladier ham kelishuvga imzo chekdi, biroq o‘z mamlakatida tanqid qilindi.
9. Italiya nomidan muzokaralarda Benito Mussolini ishtirok etdi.
10. Chexoslovakiya yirik urushdan qoʻrqib, shartnomani qabul qilishga majbur boʻldi.
11. Myunxen kelishuvi nemis qo‘shinlarining Sudetga kirishiga yo‘l ochdi.
12. Gitler Myunxen kelishuvidan Chexoslovakiyaning qolgan qismini qo‘lga kiritish uchun foydalangan.
13. Fransiya va Buyuk Britaniyaning Chexoslovakiyani himoya qilish haqidagi kelishuvlari buzildi.
14. Myunxen kelishuvi fashistlar Germaniyasining tajovuzkorligini jilovlashga qaratilgan «yumshoqlik» siyosatining bir qismi edi.
15. Chexoslovakiya prezidenti Edvard Benesh kelishuvni keskin tanqid qildi.
16. Myunxen kelishuvidan keyin Chexoslovakiyaning harbiy va iqtisodiy mavqei zaiflashdi.
17. Kelishuv natijasida Chexoslovakiyada yashovchi 3,5 million nemislar Germaniya tarkibiga kirdi.
18. Shartnomaga ko‘ra, Chexoslovakiya hududining 30% Germaniyaga o‘tkazildi.
19. Shartnoma imzolangandan keyin Chexoslovakiya harbiy sanoati Germaniyaga bo‘ysundi.
20. Myunxen kelishuvi xalqaro huquqning buzilishi sifatida tanqid qilindi.
21. 1939 yil mart oyida Germaniya Chexoslovakiyaning qolgan qismini bosib oldi.
22. Myunxen kelishuvi Germaniyaga oʻz harbiy kuchlarini kuchaytirish imkonini berdi.
23. Shartnoma Germaniyaning Yevropadagi nufuzini oshirdi.
24. Sovet Ittifoqi Myunxen kelishuviga qat'iy qarshi chiqdi.
25. Bitim Angliya va Fransiyaning fashistlar Germaniyasiga ishonchi yo‘qligini ko‘rsatdi.
26. 1942 yilda Frantsiyadagi Vichi hukumati Myunxen kelishuvini rasman bekor qildi.
27. Myunxen kelishuvi Ikkinchi jahon urushining boshlanishi sabablaridan biri edi.
28. Nevill Chemberlenning Myunxen shartnomasini imzolashi uning siyosiy karerasining qulashiga olib keldi.
29. Myunxen kelishuvi natijasida Italiya va Fransiya munosabatlari yomonlashdi.
30. Britaniya aholisining bir qismi Myunxen kelishuvini qo‘llab-quvvatladi, biroq ba'zilari buni xiyonat deb hisobladi.
31. Myunxen kelishuvi Gitlerning xalqaro maydondagi mavqeini mustahkamlashga yordam berdi.
32. Bu kelishuv Chexoslovakiyaning tashqi siyosatiga jiddiy zarba berdi.
33. Myunxen kelishuvi Avstriyaning Germaniya tomonidan qo‘shib olinishini eslatdi.
34. Myunxen kelishuvi jahon hamjamiyatini fashistlar tajovuziga qarshi birlashtirishga yordam berdi.
35. Kelishuvdan so‘ng Qo‘shma Shtatlar Yevropaning ichki ishlariga aralashish zarurligini anglab yetdi.
36. Myunxen kelishuvi “tinchlikni sotib olishga” urinish sifatida tarixga kirdi.
37. Shartnoma Germaniyaning Markaziy Yevropadagi hukmronligini mustahkamladi.
38. Myunxen kelishuvi Ikkinchi jahon urushining oldini olishga qaratilgan diplomatik urinish edi, biroq u muvaffaqiyatsizlikka uchradi.
39. Kelishuv natijasida Chexoslovakiya Yevropadagi asosiy sanoat rayonlaridan ayrildi.

Myunxen kelishuvi jahon tarixidagi muhim va fojiali sahifaga aylandi. Qisqa muddatda tinchlikni saqlash maqsadida tuzilgan bo‘lsa-da, uzoq muddatli oqibatlarga olib keldi. Bu kelishuv Yevropa davlatlarining Germaniyaga nisbatan noto‘g‘ri siyosatining yaqqol misoli bo‘ldi. Tadbir diplomatiyaning zaifligini ko‘rsatdi va Ikkinchi jahon urushining boshlanishiga bevosita ta'sir ko‘rsatdi. Myunxen kelishuvi tarixda insoniyat uchun muhim saboqlar qoldirdi.

14-04-2025, 19:29 26

O'hshash ma'lumotlar

Birinchi jahon urushi (1914-yil 28-iyul – 1918-yil 11-noyabr) insoniyat tarixidagi eng yirik qurolli toʻqnashuvlardan biri edi....

AQShning Forbes jurnali dollarlik milliarderlarning 38-jahon reytingini e'lon qildi. Louis Vuitton Moët Hennessy kompaniyalar guruhi prezidenti va bosh direktori Bernard Arno ketma-ket ikkinchi yil dunyoning eng boy milliarderlari reytingida...

Bill Geytsning to‘liq tarixi va tarjimai holi. Bill Geyts muvaffaqiyatining siri va u qanday qilib dunyodagi eng mashhur odam bo‘lishga muvaffaq bo‘lganini batafsil bilib oling. Qiziqarli faktlar, kitoblar va filmlar...

Orzularimga erishish uchun kollejni tashlab ketdim. Stiv Jobsning tarjimai holi bir hodisaning hikoyasidir. U haqiqatan ham dunyoni o‘zgartirmoqchi bo‘lgan aqldan ozgan odam edi va tan olaylik, u buni qildi. Bugungi kunda Stiv Djobs nomi...

Ikkinchi jahon urushi 1939 yil 1 sentyabrdan 1945 yilning 2 sentyabriga qadar davom etgan bo’lib, insoniyat tarixidagi eng yirik qurolli urush hisoblanadi. Bu urushda o’sha davrda mavjud bo’lgan 73 ta davlatlardan 62 tasi ishtirok etgan – bu...