Ҳазилга ўхшаш 9 та ҳақиқий тарихий факт

1. Ўрта асрларда эр ва хотин ўртасидаги баъзи низолар дуел орқали ҳал қилинган

Қиличбозлик бўйича қўлланма 1459 йилда Ҳанс Талҳоффер томонидан тузилган
Эр ва хотин, шайтондан бири. Қиличбозлик бўйича қўлланма 1459 йилда Ҳанс Талҳоффер томонидан тузилган. Расм: жамоат мулки
Оиладаги зўравонлик жиддий муаммодир. Ўрта асрларда улар эр-хотинлар ўртасидаги низоларни ҳал қилишнинг жуда ўзига хос усулини топдилар - уларни тақиқлаш эмас, балки уларни қонунийлаштириш. Шундай қилиб, 1467 йилдаги дуелист Ханс Талхоффернинг Фечтбуч ("фечтбук", қиличбозлик бўйича қўлланма) деб номланган китобида эр-хотинлар ўртасида суд жанжаллари ўтказиш қоидалари тасвирланган.

Сопол чуқурда белигача ўтирган одам таёқ билан қуролланган эди. Унинг хотинига тўрт ёки беш фунт (1,5-2 кг) оғирликдаги тошли сумка берилди. Ҳар қандай усулларга рухсат берилди - бошга зарба бериш, бўғиш, аёлнинг оёқлари орасига таёқ ёпиштириш ва эркакнинг жинсий аъзосини буриш (ҳа, уста Талхоффер бундай тафсилотларни ҳам айтиб ўтган). Ҳакам ғолибни аниқлади.

2. Эрфуртда Муқаддас Рим империясининг 60 нафар зодагонлари нажасга ботиб ҳалок бўлди.

Ғайриоддий фактлар: Муқаддас Рим империясининг 60 нафар зодагонлари Эрфуртда нажасга чўкиб кетишди.
Эрфуртдаги Авлиё Пётр черкови, 1103–1147 йилларда қурилган. Расм: ГФреиҳалтер / Wикимедиа Cоммонс
Бир куни икки қудратли жаноб Луи ИИИ, Тюрингиялик Ландграве ва Майнц архиепископи Виттелсбахлик Конрад жанжал қилишди.

Турингия ва Майнтс ўртасида узоқ вақтдан бери кескинлик сезилган ва архиепископ потенциал душман билан чегарада, Ҳеилигенбургда ҳар бир ўт ўчирувчи учун қалъа қуришга қарор қилди. Ландгравенинг таъкидлашича, бу провокация ва муносиб архиепископлар бундай ҳаракат қилмайдилар ва шунинг учун энди у шунчаки Майнцга бостириб киришни ташкил этишга мажбур.

Иш билан ўтиб кетаётган император Генрих ВИ - у Полша билан уруш қилмоқчи эди, ҳеч қандай махсус нарса йўқ - у жанобларни яраштиришга ёрдам беришга қарор қилди. Бунинг учун у Эрфурт шаҳрида диетани, яъни муҳим одамларнинг учрашувини ташкил қилди.

Агар Луи, Конрад ва Гейнрих юзма-юз учрашишса, гаплашадиган ҳеч нарса бўлмайди. Аммо ўрта асрларда бундай ишлар амалга оширилмаган, шунинг учун ҳамма музокараларга катта музокаралар билан келган. Бундан ташқари, бу рақам бутун Муқаддас Рим Империясидан - жиддий вазиятда зиёфатга кимни ишонганини билиш учун қўшилган.

Умуман олганда, 1184 йил 25 июлда Эрфуртдаги Авлиё Пётр соборида юздан ортиқ одам музокаралар учун йиғилди.

Ва йиғилиш бошланганда, уларнинг остидаги ёғоч замин, бундай оғирлик учун мўлжалланмаган ва қўшимча равишда чириган, қулаб тушди. Монсенёрлар йиқилиб, таналари билан кейинги қаватни ёриб ўтишди ва ниҳоят монастир остида жойлашган улкан септик танкга қулаб тушишди. Кўп йиллар давомида тозаланмаган септик танк.

Натижада 60 дан ортиқ одам ҳалок бўлди - баъзилари йиқилиш пайтида олинган жароҳатлардан, бошқалари тонна нажасга чўкиб кетишди. Ўлганлар орасида Гозмар ИИИ каби ҳурматли жаноблар, Зигенхайн графлари, Берингер И фон Мелдиген ва Фридрих Абинберк ва бошқа муҳим одамлар бор эди. Кўриб турганингиздек, нафақат "Тахтлар ўйини"да зодагонлар қийналмоқда.

Луи ИИИ фоссептикда чўкиб кетди, лекин улар уни тортиб олишга муваффақ бўлишди. Архиепископ ҳам дераза ёнида ўтириб тирик қолди.
Генрих ВИ, Кодекс Манессе дан миниатюра, 14-аср бошлари. Расм: жамоат мулки
Ва ўша пайтда қирол Генрих тош полли ҳожатхонага нафақага чиқди (ўша кунларда қалъалардаги бундай жойлар нозик тарзда шкафлар деб аталар эди). У ҳожатхонада ўтириб кутишга мажбур бўлди, хизматкорлар эса зинапояни олиб келиб, уни қулаган бинонинг иккинчи қаватидан олиб чиқишди. Шундан сўнг у зотнинг дипломатиядан ҳафсаласи пир бўлди ва Эрфуртни тарк этди.

3. Папа Формосус эксгумация қилинганидан кейин судга тортилди

Папа Формосус эксгумация қилинганидан кейин судга тортилди
Жан-Пол Лоран томонидан жасад синоди, 1870 йил. Тасвир: Беаух-Артс музейи, Нантес / жамоат мулки
897-йил январ ойида Рим папаси Стивен ВИ ўзидан олдинги Формозани бидъатчиликда айблашга қарор қилди. Бу Римда номақбул иерархни олиб ташлашнинг энг машҳур усули эди - уни бидъатчи деб аташ ва уни анатҳематизе қилиш. "Бекор қилиш маданияти" каби нарса, фақат папалар учун.

Гап шундаки, Формосус Муқаддас Рим империясини бошқарадиган нотўғри одамни - Каролингияликлардан Каринтия Арнулфини мойлаган. Қисқа умр кўрган император Арнулф фалаж бўлганидан сўнг, бошқа қирол Ламберт Сполет унвонига даъво қила бошлади. Формосанинг қарори зудлик билан судда бекор қилиниши керак эди ва бу умуман папа эмас, балки черковга хиёнат қилгандек даъво қилди. Ва у эрда кимни мойлагани муҳим эмас.

Бироқ, битта муаммо бор эди: Формоз учрашув бошланишидан тўққиз ой олдин эсон-омон вафот этди, шунинг учун у судга кела олмади, бу жуда кутилган.

Аммо судланувчининг ўлими факти адолат машинасини тўхтата олмади. Тартибли чириган жасад қабрдан чиқариб ташланди, кўчалар бўйлаб судраб олиб борилди, Латеран базиликасига олиб борилди, папа кийимларини кийиб, тахтга ўтирди. Рим папаси Стивен жасадни ёлғон гувоҳлик бериш, канон қонунларини бузиш ва эпископ унвонини ўзлаштиришда айблади ва сўроқ қилишни бошлади. Табиийки, жавоб берган Формосенинг ўзи эмас, балки марҳумнинг овозига тақлид қилиб, тахт орқасида яширинган деакон эди.

Учрашув натижасида мурда айбдор деб топилди, унинг барча қарорлари, шу жумладан Арнулфнинг мойланиши ҳам ўз кучини йўқотди, деб топилди, уч бармоғи кесилди (у тириклигида марҳамат учун фойдаланган), папа кийими йиртилган. ёпиқ ва оломон қабристонига дафн қилинди.

Формосанинг саргузаштлари шу билан тугамади. Уни яна қазиб олишди - шекилли, бирор нарсадан фойда олишни умид қилган қабр қазувчилар. Аммо қувғин қилинган папа ҳеч қандай ҳурматсиз дафн этилганлиги сабабли, қароқчилар ҳеч қандай қадрли нарсани топа олмадилар, жасадга юк боғлаб, Тибер дарёсига ташладилар.

Бироз вақт ўтгач, янги папа Иоанн ИХ Формозани ўз ҳуқуқларини тиклади, уни шараф билан папа қабрига дафн қилди ва ўликларни суд қилишни давом эттиришни тақиқлади.

Ва бир мунча вақт ўтгач, кейинги папа Сергиус ИИИ бу қарорни бекор қилди ва яна Формосусни бидъатчи деб эълон қилди ва Стивен ВИ қабрига ёзув қолдиришни буюрди, Формоса қандай яхши одамни фош қилди. Тўғри, улар учинчи марта камбағални эксгумация қилмасликка қарор қилишди ва у Авлиё Пётр соборида дам олиш учун қолди.

4. Ҳинд Гальварино испанлар билан қўлсиз жанг қилди

Испания конкистадорлари Жанубий Американи забт этганда, улар Мапуче ҳиндулари ёки арауканларнинг қаттиқ қаршиликларига дуч келишди. 1557 йилда Арауканияда бўлиб ўтган шиддатли жангдан кейин 150 га яқин Мапуче қўлга олинди.

Маҳбусларнинг кўпчилиги Чили губернатори Гарсия Хуртадо де Мендоза томонидан ўнг қўли ва бурнини кесиб ташлашни буюрган. Ва Гальварино исмли энг шафқатсиз жангчи бир вақтнинг ўзида иккала қўлини кесиб ташлади. Кўринишидан, у жангда жуда зўр эди.

Агар сиз оёқ-қўлларининг йўқолиши Гальваринони тўхтатди деб ўйласангиз, адашасиз. У думбаларига бир жуфт пичоқни маҳкамлаб, испанларга қарши курашни давом эттирди. Гальварино, ҳатто қўллари бўлмаса ҳам, Милларапу жангида конкистадорлар тоғини қўйди. Тўғри, охир-оқибат, испанлар ғалаба қозонишди, деярли уч минг Мапучени ўлдиришди ва Гальваринони итларга тириклайин овқатлантиришди.

5. Римликлар сийдикни ювиш ва тишларини ювиш учун ишлатишган.

Ғайриоддий тарихий фактлар: римликлар сийдик билан ювилган
Римдаги кир ювиш ишчилари. Помпейдаги Верани Гипсейнинг фуллониcа (бўёқ устахонаси) дан Рим фрескаси. Расм: Наполи археологияси музейи
Римликлар одатда қизиқ йигитлар эди. Мисол учун, улар сийдикни ишлатишда жуда моҳир эдилар. Оқартириш хусусиятига эга бўлган кўп аммиакни ўз ичига олганлиги сабабли, у кир ювиш воситаси сифатида ишлатилган.

Кир ювишда махсус ўқитилган, фулло исмли одамлар ишлаган. Улар эскирган тогаларни ўрнатилган сийдик идишларига ботириб, кейин уларни оёқ ости қилишди. Кейин кул ёки лой билан сувда ювилади. Бу матони ёғдан тозалаш имконини берди.

Одам сийдиги терини кўнлашда, қўйларни даволашда (уларнинг томоғига сийдик қуйиш орқали) ҳам ишлатилган ва Рим тарихчиси Колумелланинг ёзишича, анор этиштириш учун ўғит сифатида ишлатилган.

Сийдик Рим иқтисодиёти учун шунчалик зарур эдики, император Веспациан уни сотадиган жамоат ҳожатхоналарига солиқ солган. Ўғли Титусдан отаси ақлдан озганми, деб сўрашганида, у оқилона жавоб берди: "Пул ҳидламайди".

Ширин учун эса, бу эрда римликлар орасида сийдикнинг энг оригинал қўлланилиши: тишларини оқартириш учун улар оғзини чайқашди. Қизиғи шундаки, бу ҳатто маънога эга - яна аммиак учун раҳмат. Яхшиямки, ҳамма ҳам, афтидан, бундай қурбонликларни қилмади, лекин фақат қор-оқ табассумни қадрлайдиган энг умидсиз сноблар. Мисол учун, тарихчи Катуллус истеҳзо билан Эгнатиус исмли шундай бир асл нусхани эслатиб ўтади.

6 Рим империяси кимошди савдосига қўйилган

Ғайриоддий тарихий фактлар: Рим империяси ким ошди савдосида сотилди
Лоренс Алма-Тадема, Клавдийнинг императорлар томонидан император деб эълон қилиниши, 1867 йил. Расм: жамоат мулки.
Айтганча, римликлар ҳақида яна бир нарса. Рим тарихида битта нохуш давр - 193 йил бўлган, бу даврда тахтда бешта император алмаштирилган.

Гладиаторда Хоакин Феникс ўйнаган император Коммод, аслида жуда ғалати йигит эди. У аренада ҳақиқий жангчиларга қарши курашишни яхши кўрарди, лекин у кўпинча империя ишларида гол урарди. Қолаверса, у паранойядан азият чекарди ва ҳар эҳтимолга қарши ўз консулларини ўлдиришни яхши кўрарди, акс ҳолда улар тўсатдан нимадир ҳақида ўйлашлари мумкин эди. Унга яқин бўлганлар уни эҳтиёткорлик билан йўқ қилишга ва яхшироқ ҳукмдорни тайинлашга қарор қилишса ажаб эмас.

Бу тўғри чиқмади. Коммодни заҳарлашга уриниш муваффақиятсиз тугади, чунки император қусди. Унинг юнон-рум кураши бўйича шахсий мураббийи Нарcиссус билан бирга чўмилиш пайтида Коммодни бўғиб ўлдириш учун шошилинч равишда пора олишга тўғри келди. Жангчи бу вазифани бажарди ва фитначилардан бири Пертинах янги Қайсар этиб тайинланди.

У, қоида тариқасида, яхши одам эди ва жуда муносиб император бўлиши мумкин эди, чунки у Коммоднинг қаттиқ солиқларини бекор қилди ва Рим фуқароларига кўпроқ эркинлик берди. Аммо у императорлик соқчиларига пул олиб келмади ва улар ундан хафа бўлишди.

Императорни қўриқлаётган соқчилар ҳар бир янги аризачидан "донатив" ёки "донатвиум" деб номланган маълум миқдорни совға сифатида олишга одатланган.

Праэторианлар сиз учун блоггерлар эмас, уларга хайр-эҳсон қилишни истамаслик нохуш оқибатларга олиб келди.

Шунинг учун, императорлар Пертинахни олиб, ўлдиришди ва кейин ким ошди савдосини эълон қилишди. Лут Қайсарнинг тахти ва бутун Рим империясининг ўрнатилиши учун эди. Бой сенатор Дидиус Жулиан энг юқори нархни, преториан учун 25 000 сестерсияни таклиф қилди ва у янги Цезар деб эълон қилинди.

Тўғри, у бор-йўғи икки ой ҳукмронлик қилди, чунки у императорларга ўз вақтида тўлай олмади ва қарз олишни хаёлига ҳам келтирмади. Ҳукмронлигининг 66-кунида тўловни олмаган соқчилар қарздорни ўлдиришди.

Фақат кейинги император Луций Септимиус Северус Римда тартибни тиклашга муваффақ бўлди. У яхши ҳукмдор бўлиб, оддий римликларнинг қўллаб-қувватлашидан баҳраманд бўлди. Ва у аҳмоқ эмаслиги аниқ, чунки у Қайсар бўлганида қилган биринчи иши, императорлик гвардиясини тарқатиб юбориш ва уни ўз аскарлари билан алмаштириш эди.

7. Буюк Британия ва АҚШ чўчқа ўлдирилиши учун урушга киришди

Ғайриоддий тарихий фактлар: Буюк Британия ва Қўшма Штатлар чўчқани ўлдириш учун урушга киришди
Баҳсли ҳудудлар харитаси, 1798 йил. Расм: жамоат мулки
1846 йилда Буюк Британия ва Қўшма Штатлар Шимолий Америка қитъасидаги ҳудудни бўлишди ва Орегон шартномасини имзоладилар, унда уларнинг чегаралари Рокки тоғларидан ғарбда жойлашган.

Муаммо шундаки, ўша пайтда география шундай эди, чунки Google Хариталар ва хариталаш сунъий йўлдошлари ҳали ихтиро қилинмаган эди. Шундай қилиб, шартнома бироз ноаниқ бўлиб чиқди. Қуруқликда чегараларни ажратишда ҳеч қандай қийинчиликлар бўлмади, лекин сувда ...

Умуман олганда, икки давлат кичик Сан-Хуан оролини бўлиб бера олмади ва иккаласи ҳам уни ўз ҳудуди деб эълон қилди. Ва 13 йил давомида унинг мавжудлигини унутди.

Оролнинг ярмида Британиянинг Гудсонъс Бай компанияси қўйчилик фермасини ташкил қилган, иккинчисида эса америкалик кўчманчилар картошка этиштиришган. Узоқ вақт давомида улар бир бахтсиз воқеа содир бўлгунга қадар тинчликда яшашди.

Бир куни Лайман Катлар исмли америкалик фермер эрталаб туриб, кўчага чиқди ва катта қора чўчқа унинг боғини вайрон қилиб, картошка еяётганини кўрди. Бу биринчи марта содир бўлмагани учун, Cатлар довдираб, милтиғини олиб, огоҳлантирмасдан ўқ узмай чўчқани жойида ўлдирди.

Кейин, худди муносиб одам каби, чўчқанинг эгаси, қўй фермасини бошқарадиган ирландиялик Чарлз Гриффиннинг олдига бориб, унга бўлган воқеани айтиб берди ва 10 доллар товон пули таклиф қилди. Гриффин чўчқани жуда яхши кўрган шекилли, чунки у ғазабланиб, камида 100 талаб қилган. Cатлар тўлашдан бош тортган, чунки унинг ҳудудига чўчқа бостириб кирган.

Британия расмийлари Cатларни ҳибсга олиш билан таҳдид қилганда - ўша ёввойи пайтларда одамлар юрисдикция каби нарсани унутишарди - у жасур америкалик жангчиларни ҳимоя қилиш учун борди.

Орегон ҳарбий округи қўмондони бригада генерали Уилям Харни Америка фуқаролари хафа бўлаётгани ҳақидаги хабарни қабул қилди. Ва у фермерни ҳимоя қилиш учун капитан Жорж Пикетт бошчилигидаги 9-пиёда полкининг 66 аскарини юборди. Оролга ҳақиқий ҳарбий бўлинма келганини кўриб, инглизлар ҳам арзимас нарсаларга вақт сарфламасликка қарор қилишди ва денгиз пиёдалари билан учта ҳарбий кема шаклида ёрдам сўрашди.

Можаро авж олди ва 1859-йилнинг 10-августида Сан-Хуан оролида 461 та америкалик аскарлар 14 қуролли бешта Британия ҳарбий кемасини 167 қурол ва 2140 киши билан олиб кетишга тайёрланди. Яхшиямки, армия қўмондонлари, америкалик полковник Силас Кейси ва британиялик контр-адмирал Роберт Бейнс шов-шув нима эканлигини билиб, чўчқа учун уруш бошлаш аҳмоқлик деб қарор қилишди. Шунинг учун иккаласи ҳам ўз одамларига биринчи бўлиб отишни буюрдилар.

Бир неча кун давомида америкалик ва инглиз аскарлари позицияларда ўтириб, тартибни четлаб ўтиш ва қурол ишлатиш ҳуқуқини қўлга киритиш учун душманни тажовузкорликка қўзғатишга уриниб, бир-бирларига ҳар хил ҳақоратли сўзларни айтишди. Аммо бирорта ҳам ўқ узилмади.

Воқеадан хабар топган Вашингтон ва Лондондаги юқори амалдорлар бундай арзимас масала юзасидан уруш эҳтимолидан даҳшатга тушишди ва музокараларни бошладилар. Аммо кейин, тасодифан, Америка фуқаролар уруши бошланди ва музокаралар 12 йилга чўзилди. Шу вақт ичида юз кишилик Америка ва Британия гарнизонлари Сан-Хуан оролининг ўз ярмини ушлаб туришди. Инглизлар оролни фақат 1872 йилда тарк этишди, америкаликлар 1874 йилда ўз қўшинларини олиб кетишди.

Сан-Хуан оролидаги кўп йиллик Англия-Америка қарама-қаршилиги шу тариқа тугади, унинг қурбони фақат чўчқа эди.

8. Канада ва Дания эса Ҳанс ороли учун курашмоқда

Ғайриоддий тарихий фактлар: Ҳанс ороли учун ҳали ҳам кураш олиб борилмоқда
Ҳанс ороли. Расм: Тоублетап / Wикимедиа Cоммонс
Бироқ, баъзида давлатлар низоларни тинч йўл билан олиб боришга муваффақ бўлишади. Мисол учун, Канада ва Дания кичик Ҳанс оролини баҳам кўра олмайди, сиз расмда кўришингиз мумкин.

Шунинг учун оролда “интеллектуал уруш” деб аталган уруш олиб борилмоқда. Ҳар бир неча ойда бир марта Канада денгиз кучлари у эрга келишади, оролга ўз давлатларининг байроғини тикадилар, душман томонидан оролда қолдирилган кучли ичимликлар захирасини олдиндан ўзлаштирадилар, оролнинг қўлга киритилишини нишонлашади ва ғалаба билан жўнаб кетишади.

Бир мунча вақт ўтгач, даниялик ҳарбийлар оролга қўнишади, ўз байроғини ўрнатадилар, канадаликлар қолдирган ичимликдан фойдаланадилар, оролни уларники деб эълон қиладилар ва сузиб кетишади.

Бу можаро 1984 йилдан ҳозирги кунгача давом этиб келмоқда. Дания денгизчилари анъанага кўра оролда шнаппс, канадалик денгизчилар эса вискини тарк этишади.

Агар барча урушлар шундай бўлса, дунё янада қизиқарли бўлар эди.

9. Вақт нисбийдир

Гизадаги пирамидалар
Гизадаги пирамидалар. Расм: Рикардо Либерато / Wикимедиа Cоммонс

Интернетда сузаётган қизиқарли фактни эшитган бўлсангиз керак: Клеопатра пирамидалар қуришдан кўра Ойга учиш вақтига яқинроқ яшаган. Ва бу ҳақиқат.

Македония қўмондони Птолемейнинг авлоди, Александрнинг ҳамкори Клеопатра ВИИ 69 ёшдан 30 ёшгача яшаган. Милоддан аввалги э. Джосер пирамидалари 2667 йилдан 2648 йилгача қурила бошланди. Милоддан аввалги э. Ойга биринчи қўниш 1969 йилда содир бўлган.

Аммо сиз учун бундан ҳам ғалати бир факт: пирамидалар қурилаётган бир пайтда, ҳақиқий мамонтлар ҳали ҳам Ер бўйлаб сайр қилишган! Табиийки, Мисрда эмас, балки Врангель оролида, лекин барибир. Мамонтларнинг охирги популяцияси 1355-1337 йилларда нобуд бўлган. Милоддан аввалги э., Тутанхамон ҳукмронлиги даврида.

Машҳур тиранозавр рекс ҳам стегозаврларга қараганда ойга парвозга яқинроқ яшаган. Иккинчиси 156-144 миллион йил олдин, тиранозаврлар эса 67-65 миллион йил олдин мавжуд бўлган.

Ва ниҳоят, билинг: Франциядаги биринчи Юлдузли урушлар премераси пайтида одамлар ҳали ҳам гилётин билан қатл этилган. Бу тарзда боши кесилган охирги одам 1977 йилда бўлган.