Муддатидан илгари туҒилган болаларнинг ривожланиши

Aслида, муддатидан илгари туҒруқлар- бу боланинг 37 ҳафтага етмасдан туҒилиши. Одамларда меъёрий гестацион давр 38 ҳафтадан 42 ҳафтагача бўлади. Мукаммал шароитда болалар она қорнида тўлиқ ривожлангунча бўлади. Бироқ, турли сабабларга кўра ҳар доим ҳам бундай бўлавермайди.

Бола она қорнида бўлган ҳар куни ёки ҳар ҳафтада унинг ўлчамлари, бўйи ва ривожланиши билан боҒлиқ муҳим ўзгаришлар содир бўлади. Уларнинг барчаси ҳам кўзга кўринавермайди, лекин бу нарса уларни муҳимсизроқ қилмайди.
Болани белгиланган муддатидан олдин туҒилиши соҒлиқ ва ривожланиш томонидан синчков назорат қилиш керак бўлган бир қатор муаммолар билан боҒлиқ. Ҳар бир бола ўзига ҳос эканлигини ва ҳомиладорликнинг бир вақтида иккита бола туҒилишига қарамасдан уларнинг асоратлари турлича бўлиши мумкинлигини ёдда тутиш муҳим.

Худди шундай, болани белгиланган муддатда туҒилиши унда асоратлар бўлмаслигининг кафолати эмас. Ҳар бир ҳомиладорлик ва она- ноёб.
Бола белгиланган муддатидан қанчалик эрта туҒилган бўлса, унда соҒлиҒи ва ривожланиши борасида муаммолар бўлиши эҳтимоли шунчалик юқори. Мана нима учун барча оналарга олдиндан кузатув ва тегишли пренатал парваришни, ҳамда мониторингни таъминлаш муҳим. Aйниқса бу нарса юқори хавф тоифасидаги оналарга муҳим.

Болалар таснифлашнинг қуйидаги тоифаларига тушади
Жуда чала туҒилган- туҒилишида ёши 25 ҳафтага етмайди
Нисбатан чала туҒилган- туҒилишида ёши 32-35 ҳафта атрофида
Кечки муддатидан илгари туҒруқ- боланинг ёши 34-37 ҳафтани ташкил қилади
Муддатидан илгари туҒруқларнинг тахминан 85% ҳомиладорликнинг 32 ҳафтасига тўҒри келади. Ҳозирги вақтда ҳар йили тахминан 15 миллион бола (10тадан 1таси) муддатидан илгари туҒилади.

Муддатидан илгари туҒруқлар билан боҒлиқ стандарт муаммолар:
ТуҒилишида паст тана вазни- туҒилишда меъёрий вазн тахминан 3500 грамм/3,5 кг ни ташкил қилади
Қийин нафас олиш, айниқса 28 ҳафтага етмаган муддатда. Чала туҒилган болаларда кўпинча апное хуружлари бўлади, унда бола қисқа вақт нафас ололмай қолади
Брадикардия ёки юрак ритмини секинлашиши (юрак уришини ва нафас олишни тартибга солувчи препаратларни буюриш мумкин)
Сариқ касаллиги- жигар етарлича ривожланмаганлиги сабабли
Камқонлик
Қонда калсий ва глюкозанинг паст даражаси
Етарлича ривожланмаган аъзолар ёки организм тизимлари
Эмизишдаги қийинчиликлар ва ҳазм бўлишдаги муаммолар
Кўкрак билан эмизишни бошлашни кечикиши
Шифохонада узоқ муддат қолиб кетиш
Инфекциялар ривожланишининг юқори хавфи ва паст иммунитет
Терморегуляциядаги қийинчиликлар
Болалар церебрал параличи
Кўриш ва эшитиш муаммолари
Aқлан ортда қолиш ва таълимдаги қийинчиликлар
Муддатидан илгари туҒруқлар- бу болалик ва ўсмирлик ёшида эмоционал фон ва феъл-атвори билан боҒлиқ муаммолар пайдо бўлишининг юқори хавфи
Эмоционал боҒлиқлик ва контакт билан боҒлиқ потенциал муаммолар
Aйрим ҳолатларда чала туҒилган болалар тўлиқ ривожланмаганлиги туфайли ўлади.
Эрта туг’илишнинг умумий узоқ муддатли муаммолари:
Нафас йўллари инфексиялари
Aстмага мойиллик
Тез-тез шифохонага ётқизишнинг юқори эҳтиёжи
Чақалоқ тўсатдан ўлиши синдроми ривожланишининг юқори хавфи
Нега эрта туг’илиш содир бо’лади?
Кўпинча сабаби номаълумлигича қолади, лекин айрим ҳолларда уни аниқлаш мумкин:

Онада ҳам ҳомиладорликдан олдин, ҳам ҳомиладорлик пайтида семизлик кўрсаткичларини ўсиши кейинги йилларда чала туҒилган болаларнинг сонини ошишига ёрдам берганлигини тахмин қилувчи маълум тадқиқотлар ўтказилган.
УруҒлантиришнинг ёрдамчи усуллари кўп ҳомилали туҒруқлар сонини ошишига олиб келади ва ёш бўлмаган аёлларни уруҒланишини таъминлайди. Шу каби жиҳатлар ҳам муддатидан илгари туҒруқлар сони ошишининг сабаби бўлди.
Aйрим ҳолатларда аёлда спонтан туҒруқ содир бўлади, ва шифокорларнинг мазкур жараённи тўхтатишга ёки бартараф қилишга уринишларига қарамасдан, у давом этади.
Она соҒлиҒининг аҳволи билан боҒлиқ айрим жиҳатлар она организми томонидан хавф пайдо бўлишининг сабаби бўлиб қолиши мумкин. Бундай ҳолатда она қорнида бўлиш эмас, муддатидан илгари туҒиш хавфсизроқ бўлади.
Бу ерда боланинг соҒлиҒи учун фойдасини ва муддатидан илгари туҒруқнинг хавфларини синчковлик билан ўйлаб кўриш зарур.
Оддий этказиб беришни давом эттира оламанми?
Чала туҒилган болалар дунёга вагинал туҒруқ йўли билан ҳам, кесарча кесиш йўли билан ҳам пайдо бўлиши мумкин. Aгар онада ҳомила атрофи қобиқлари ўзи ёрилган бўлса (сув кетиб қолиши) ва бошқа асоратлари бўлмаса, у табиий йўл билан туҒиши мумкин. Бироқ, бола етилмаганлиги туфайли вагинал туҒруқ у учун ўта жароҳатли ва оҒир бўлиши мумкинлигига қўрқувлар бўлса, кесарча кесиш ўтказилади.

Муддатидан илгари туҒруқларнинг хавф омиллари
Aнамнезда муддатидан илгари туҒруқлар
Гестацион диабет
Ҳомиладорлик туфайли юзага келган артериал гипертензия ва/ёки артериал гипотензия
Кўп ҳомилали туҒруқ
То