Янги йил учун арча безаш одати қандай пайдо бўлган?

Янги йил ва Рождествони уйда оқланган дарахциз тасаввур қилиш қийин. Янги йил байрамида уйларга арча қўйиш, безаш одати қачон пайдо бўлган ва бу ан’ана қандай ривожланган? Янги йил учун Рождество дарахти безаш анъанаси қаердан келганини аниқлашга қарор қилдик?

Янги йил учун арча безаш одати қандай пайдо бўлди?

Янги йил арчасини безаш одати бизга Германиядан келган. Бир ривоятга кўра, 1513-йилнинг бир куни кечқурун Мартин Лютер ўрмон бўйлаб уйига кетаётиб, юлдузлар дарахтлар орасидан қандай гўзал порлашини пайқади. У бу гўзалликни хотини билан баҳам кўрмоқчи бўлиб, дарахтни кесиб, уйига олиб кетди.

У уйда Рождество арчасини стол устига қўйиб, уни шамлар билан безатади ва тепасига Байтлаҳм юлдузи хотирасига юлдуз қўйди, у Исо туғилган ғорга йўл кўрсатиб, бу ғор бўлишини айтди. гўзал Рождество осмонининг рамзи. Шунингдек, 16-асрда Марказий Эвропада Рождество кечасида стол ўртасига асалда пиширилган майда олма, олхўри, нок ва финдиқ билан безатилган кичик олха дарахтини қўйиш одат тусига кирганлиги ҳам маълум.

17-асрнинг иккинчи ярмида немис ва Швейцария уйларида Рождество таомини нафақат баргли, балки игнабаргли дарахтлар билан тўлдириш одати аллақачон кенг тарқалган эди. Асосийси, у ўйинчоқ ўлчамида бўлиши керак. Аввалига ширинликлар ва олмалар билан бирга кичкина Рождество дарахтлари шифтга осилган ва фақат кейинроқ меҳмон хонасида битта катта Рождество дарахти безаш одати ўрнатилган.
18-19-асрларда Рождество дарахти безаш анъанаси нафақат Германияда, балки Англия, Австрия, Чехия, Голландия, Данияда ҳам пайдо бўлди. Америкада янги йил дарахтлари немис эмигрантлари туфайли ҳам пайдо бўлди. Аввалига Рождество дарахтлари шамлар, мевалар ва ширинликлар билан безатилган бўлса, кейинчалик мум, пахта, картон ва шишадан ясалган ўйинчоқлар одат тусига кирди.

Россияда янги йил арчасини безаш одати қандай пайдо бўлди?

Россияда янги йил арчасини безаш анъанаси Пётр И туфайли пайдо бўлди, у ёшлигида немис дўстлари билан ҳали ҳам Рождество меҳмони бўлган Пётр ғалати дарахтни кўриб, ёқимли ажабланди: бу арча каби кўринади, лекин конуслар ўрнига олма ва ширинликлар бор. Бўлажак подшоҳ хурсанд бўлди. Пётр И подшоҳ бўлганидан кейин маърифатли Эвропадаги каби Янги йилни нишонлаш тўғрисида фармон чиқарди.

Янги йил учун арча безаш одати қандай пайдо бўлди?
Пётр И. Рассом Василий Иванович Суриков иштирокида 1722 йилда Москва кўчаларида катта Янги йил маскарад.

Унда: “... Катта ва оʻтиш мумкин боʻлган коʻчалар боʻйлаб, олижаноб инсонлар ва қасддан маʼнавий ва дунёвий даражага эга боʻлган уйлар ёнида, дарвозалар олдидаги дарахтлар ва қарагʻай ва арча шохларидан бир нечта безак ясанглар...” деб буюрилган.

Бутруснинг ўлимидан сўнг, фармон унутилди ва дарахт фақат бир асрдан кейин умумий Янги йил атрибутига айланди.

Пётр И фармонига бағишланган Совет почта маркаси.

1817 йилда Буюк Герцог Николай Павлович Александр номи билан православликда сувга чўмган Пруссия маликаси Шарлоттага уйланди. Малика ҳовлини Янги йил дастурхонини арча шохлари гулдасталари билан безаш одати бўлишга кўндиради. 1819 йилда рафиқасининг талабига биноан Николай Павлович биринчи марта Аничков саройида янги йил арчасини ўрнатди ва 1852 йилда Санкт-Петербургда, Кетрин (ҳозирги Москва) темир йўл вокзалида оммавий арча ўрнатилди. биринчи безатилган.

Шаҳарларда Рождество арчаси ҳаяжонлари бошланди: қимматбаҳо Рождество арча безаклари Европадан буюртма қилинди, бадавлат уйларда болалар учун янги йил кечалари ташкил этилди. Рождество дарахти тасвири христиан дини билан яхши уйғунлашган. Рождество безаклари, ширинликлар ва мевалар кичик Масиҳга олиб келинган совғаларни рамзий қилди.

Ва шамлар Муқаддас Оила яшайдиган монастирнинг ёритилишига ўхшарди. Бундан ташқари, дарахтнинг тепасида ҳар доим безак осилган бўлиб, у Исонинг туғилиши билан кўтарилган ва сеҳргарларга йўл кўрсатган Байтлаҳм юлдузининг рамзи бўлган. Натижада, дарахт Рождество рамзига айланди.

Биринчи жаҳон уруши пайтида император Николай ИИ Рождество дарахти безаш анъанасини "душман" деб ҳисоблаган ва унга амал қилишни қатъиян ман қилган. Инқилобдан кейин тақиқ бекор қилинди. Совет ҳокимияти даврида биринчи оммавий арча 1917 йил 31 декабрда Санкт-Петербургдаги Михайловский артиллерия мактабида ташкил этилган.

Янги йил тўпи, ХХ аср бошлари.

1926 йилдан бошлаб Рождество дарахти безаш аллақачон жиноят деб ҳисобланган: Бутуниттифоқ Коммунистик партияси (болшевиклар) Марказий Қўмитаси Рождество дарахти ўрнатиш одати анти-совет деб номланган. 1927-йилда ХВ партия қурултойида Сталин аҳоли оʻртасида динга қарши ишларнинг сусайганлигини эʼлон қилди. Динга қарши кампания бошланди.

1929 йилги партия конференцияси "христиан" тирилишини бекор қилди: мамлакат "олти кунлик" даврга ўтди ва Рождествони нишонлаш тақиқланди. Дарахтни қайта тиклаш 1935 йил 28 декабрда нашр этилган "Правда" газетасида кичик бир эслатма билан бошланган деб ишонилади. Бу янги йил учун болалар учун яхши Рождество арчасини ташкил қилиш ташаббуси ҳақида эди. Украина Коммунистик партияси Марказий Қўмитасининг иккинчи котиби Постйшев нотани имзолади. Сталин рози бўлди.

Болалар учун янги йил байрами.

1935 йилда кийинган ўрмон гўзаллиги билан болалар учун биринчи янги йил байрами ташкил этилди. Янги йил арафасида, 1938 йил арафасида, Уюшмалар уйининг Устунлар залида 10 минг безак ва ўйинчоқлардан иборат улкан 15 метрли Рождество арчаси ўрнатилди, у кейинчалик анъанавий бўлиб, кейинчалик мамлакатнинг асосий арчаси деб номланди. 1976 йилдан бери асосий Рождество дарахти Кремл Конгресслар саройидаги дарахт ҳисобланади (1992 йилдан - Давлат Кремл саройи). Рождество ўрнига дарахт Янги йилга қўйилди ва Янги йил деб номланди.

Аввалига дарахтлар эски услубда ширинликлар ва мевалар билан безатилган. Кейин ўйинчоқлар даврни акс эттира бошлади: шохли кашшофлар, Политбюро аъзоларининг юзлари. Уруш пайтида - тўппончалар, парашютчилар, тартибли итлар, автомат билан Санта Клаус. Уларнинг ўрнига ўйинчоқ машиналар, "СССР" ёзуви бўлган ҳаво кемалари, болға ва ўроқли қор парчалари алмаштирилди. Хрушчев даврида ўйинчоқ тракторлар, маккажўхори бошоқлари ва хоккейчилар пайдо бўлди. Кейин - космонавтлар, сунъий йўлдошлар, рус эртакларининг қаҳрамонлари.

СССРнинг янги йил ўйинчоқлари

Ҳозирги вақтда Рождество дарахти безашнинг кўплаб услублари мавжуд. Уларнинг энг анъанавийси - арчаларни рангли шиша ўйинчоқлар, электр лампалар ва тинсел билан безаш. Ўтган асрда табиий дарахтлар сунъий дарахтлар билан алмаштирила бошланди, уларнинг баъзилари жонли арчаларни жуда моҳирона тақлид қилиб, одатий тарзда безатилган, бошқалари стилизе қилинган, ҳеч қандай безакни талаб қилмаган.

Рождество дарахтларини маълум бир рангда безаш модаси бор эди - кумуш, олтин, қизил, кўк, Рождество дарахти дизайнидаги минималист услуб модага мустаҳкам кирди. Фақат кўп рангли чироқларнинг гулчамбарлари Рождество дарахти безакларининг ўзгармас атрибути бўлиб қолди, аммо бу эрда ҳам ЛЕДлар аллақачон электр лампаларни алмаштирмоқда.