Асабиланишнинг 9 та сабаби ва улар билан қандай курашиш керак

Эҳтимол, сизда жиддий касаллик бор.

Ғазаб инсоннинг энг кенг тарқалган туйғуларидан биридир. Ва у мутлақо нормал. Чеккада турган асаб тизими ўзини шундай ҳис қилади.

Энг кенг тарқалган сабаб - бу стресс. Аниқроғи, унга қарши мудофаа реакцияси, "жанг ёки парвоз" деб номланади. Буйрак усти безлари қон отидаги стресс гормонларининг дозаларини - адреналин ва норепинефринни чиқаради, тана жиноятчини уриш ёки қочиб кетиш учун барча жисмоний ресурсларни сафарбар қилади ва асаб тизими бу вақтда танани маданиятли доирада ушлаб туриш учун курашади. У муваффақиятга эришади. Аммо психологик жиҳатдан ўзини тутиш учун унчалик кўп куч йўқ. Аччиқланиш ҳам шундан келиб чиқади.

Бироқ, баъзида ҳеч қандай аниқ стресс йўқдек туюлади, лекин ҳали ҳам бошқаларга бўшашиш истаги бор. Бундай ҳолда, биз танадаги қандайдир носозликлар ҳақида гапиришимиз мумкин.

Лайфхакер асабийлашишнинг энг кенг тарқалган, гарчи ҳар доим ҳам аниқ бўлмаса-да, тўққизта сабабини тузди. Сизнинг турмуш тарзингизни, овқатланишингизни, фаровонлигингизни, ҳатто йил вақтини таҳлил қилинг - эҳтимол сизнинг аҳволингиз ушбу омилларнинг баъзилари билан оқланади.

1. Сиз қуёшни соғинасиз
Агар асабийлашиш кеч кузда ёки қишда содир бўлса, кундузги соат қисқарганда, биз мавсумий аффектив бузуқлик (САД) ҳақида гапиришимиз мумкин. Бу депрессия турларидан бири бўлиб, унинг ривожланиши олимлар қуёш нурининг этишмаслиги билан боғлиқ.

УВ таъсири тананинг кайфият учун муҳим бўлган серотонин ва мелатонин гормонларини ишлаб чиқариш қобилиятига таъсир қилади. Бундан ташқари, қуёшнинг этишмаслиги ички биологик соатни бузади. Бирор киши доимо тушкунлик, уйқучанлик ҳис қилади ва сурункали асабийлашиш фақат бу муаммоларнинг натижасидир.
Нима қилиш керак
Энг яхши вариантлардан бири таътилга чиқиш ва қуёшли иқлимларда бирон жойга кўчиб ўтишдир. Яхшиси, севган одам билан қучоқлашиб. Агар бунинг иложи бўлмаса, кундузи имкон қадар тез-тез очиқ ҳавода бўлишга ҳаракат қилинг ва табиий биноларга яқин ёрқин нурдан фойдаланинг. Хўш, йилнинг "қоронғи" даврида ишда меҳнат эксплуатациясини режалаштирманг: улар куч талаб қилади ва асаб тизимингиз аллақачон чарчаган.

Фақат аниқлик киритиш учун: юқоридаги тавсиялар фақат САДнинг энгил ҳолатларига тегишли. Мавсумий аффектив бузилиш ҳали ҳам тўлиқ депрессия бўлиб, баъзида уни фақат антидепрессантлар ва психотерапия ёрдамида тузатиш мумкин.

Шунинг учун, агар сиз асабийлашиш ва тушкунлик орқасида яширинган қуёш нури этишмаслигидан шубҳа қилсангиз, терапевт ёки психотерапевт билан маслаҳатлашинг.

2. Сиз етарлича ухламайсиз
Кутиш умуман руҳий саломатлик ва айниқса кайфият учун жуда муҳимдир. Агар бирон сабабга кўра этарли даражада ухламасангиз, тунги иш, уйқусизлик ёки уйқу апнеси, кундузги чарчоқ ва асабийлашиш олдиндан айтиб бўладиган оқибатлардир.

Нима қилиш керак
Агар сиз ухлаб қолишда муаммога дуч келсангиз ёки кечаси ухлай олмайсиз деб шубҳа қилсангиз (масалан, доимий уйқусизлик), терапевт билан гаплашинг. Уйқусизликнинг кўплаб сабаблари бор, жумладан, дори-дармонларни талаб қиладиганлар. Ва фақат шифокор керакли терапияни танлаши мумкин.

Бироқ, сиз уйқу ва уй усулларини нормаллаштиришга ҳаракат қилишингиз мумкин. Умумий қоидалар:

• Ҳар куни бир вақтнинг ўзида ётишга боринг.
• Ётоқ хонаси қоронғи ва яхши ҳаваландıрıлмалıдıр.
• Ётишдан камида ярим соат олдин гаджетлардан (шу жумладан телевизор) фойдаланишни тўхтатинг.
• Ортиқча овқатланманг.
• Кун давомида жисмоний фаол бўлинг.

3. Сиз жуда кўп ширинликларни истеъмол қиласиз.
Шакар ҳам гиёҳвандликка олиб келадиган доридир. Миянинг завқланиш учун масъул бўлган жойларини рағбатлантиради. Ширинликларни мунтазам истеъмол қилиш билан мия стимуляцияга одатланиб қолади, унинг сезгирлиги пасаяди - ва натижада бир хил қувонч дозасини олиш учун бизга кўпроқ шакар керак бўлади.

Кўп миқдорда ширинликларни қайта ишлаш учун организм қонга кўп миқдорда инсулин ажрата бошлайди - бу ҳужайралар қондан глюкозани фаол равишда ажратиб олишга олиб келадиган гормон. Натижада қондаги қанд миқдори кескин пасаяди. Унинг тез тушиши ҳаёт учун хавф туғдириши сабабли, тана дарҳол адреналинни чиқаради. Ушбу стресс гормони машҳур "жанг ёки парвоз" жавобини қўзғатади - биз унинг оқибатларини юқорида муҳокама қилдик.

Нима қилиш керак
Сиз жуда кўп шакар истеъмол қилаётганингизни аниқлашга ҳаракат қилинг. Албатта, "жуда кўп" - бу эркин тушунча, лекин ҳали ҳам расмий равишда белгиланган чегаралар мавжуд.

Масалан, Америка юрак ассоциацияси қуйидагиларни таъкидлайди:

• эркаклар кунига 9 чой қошиқдан (36 г) кўп бўлмаган шакарни истеъмол қилишлари керак;
• аёллар - 6 чой қошиқдан кўп бўлмаган (24 г).

Американинг "Диете қоидалари" бироз инсонпарварроқдир: улар шакарнинг максимал миқдорини кунлик калория миқдорининг 10% гача чеклайди. Кунига 2000 ккал истеъмол қиладиган одам учун шакарнинг максимал рухсат этилган дозаси 200 ккал ёки 50 г ни ташкил қилади.

Ёдда тутингки, стандарт кола қутиси 10 чой қошиқ (тахминан 40 грамм) шакарни ўз ичига олади. Агар сиз ҳар куни битта идишни ичсангиз, сиз аллақачон кардиологлар томонидан белгиланган максимал дозадан ошиб кетасиз.

Шунинг учун, одатдагидек ширинликлар миқдорини камайтиришга ҳаракат қилинг - эҳтимол, бу асабийликни энгишга ёрдам беради.

4. Сизда гормонал этишмовчилик бор
Ўнлаб сабаблар гормонал фонни мувозанатдан чиқариши мумкин. Бу эрда энг кенг тарқалган:

• пременстрüел синдром (ПМС);
• поликистик тухумдон синдроми;
• менопауза;
• гипертироидизм - қалқонсимон без гормонларини ишлаб чиқаришни кўпайтириш;
• қандли диабет.
• Нима қилиш керак

Агар асабийлашиш ҳайз кўриш арафасида сизни қамраб олса ва улар тугагандан сўнг ўтиб кетса, махсус ҳеч нарса қилиш керак эмас. Ўзингиз учун ПМСга айнан шундай муносабатда бўлганингизга эътибор беринг ва бугунги кунда жисмоний ва ҳиссий стрессни камайтиришга ҳаракат қилинг.

Аммо агар асабийлашиш даври ҳафталар ёки ҳатто ойлар давом этса, терапевт билан маслаҳатлашишга арзийди. Шифокор текширув ўтказади, қон ва сийдик тестларини ўтказишни таклиф қилади ва агар керак бўлса, сизни янада тор мутахассисга юборади.

5. Сиз жисмонан жуда чарчайсиз
Кўп жисмоний меҳнат ёки машғулот ва тикланиш учун оз вақт - чарчоқ ва ёмон кайфият учун ишончли рецепт. Вужудингиз ҳаддан ташқари юкланганда, стресс гормони кортизол фаол равишда ишлаб чиқарила бошлайди. Бошқа нарсалар қаторида, бу асабийлашиш ва ташвишга сабаб бўлади.

Нима қилиш керак
Тезликни камайтиринг. Машқлар орасида камида 6 соат дам олинг ва ҳафтада камида бир марта ўзингизга тўлиқ дам олиш кунини (жисмоний меҳнатдан бутунлай озод) беришни унутманг. Агар асабийлашиш жисмоний чарчоқ туфайли бўлиши мумкинлигини ҳис қилсангиз, узоқроқ танаффус қилинг. Масалан, таътилга чиқинг.

6. Сиз сигарета, қаҳва ёки спиртли ичимликлардан воз кечишга ҳаракат қиляпсиз.
Сиз аллақачон гиёҳвандлик пайдо бўлган у ёки бу одат билан хайрлашмоқчи бўлганингизда, олиб ташлаш синдроми (яъни олиб ташлаш ёки олиб ташлаш) пайдо бўлади. Мия никотин, спиртли ичимликлар, қаҳва ва гиёҳванд моддалар билан бирга келган психоактив моддалар таъсирига ўрганиб қолган. Ва у ташқаридан мунтазам тўлдирмасдан ишлашни бошлаш учун вақт керак.

Чиқиб кетиш руҳий тушкунлик, уйқу муаммолари, ташвиш ва асабийлашиш сифатида намоён бўлади.

Нима қилиш керак
Кутмоқ. Вужудингиз қайта тикланса, яъни ёмон одатга қарамлик бартараф этилса, кўнглингиз хотиржам бўлади.

7. Сизда руҳий бузуқлик бошланади
Аччиқланиш биринчи аломатлардан бири ҳисобланади:

• ташвиш бузилиши;
• биполяр бузилиш;
• шизофрения;
• депрессия.
• Нима қилиш керак

Руҳий бузилишлар бошқа белгиларга эга. Масалан, кайфиятнинг ўзгариши, илгари мафтун бўлган нарсаларга қизиқишнинг йўқолиши, хотира ва диққатни жамлашнинг бузилиши, шубҳа, изоляция, характердаги ўзгаришлар. Агар шунга ўхшаш нарсани кузатсангиз, имкон қадар тезроқ психотерапевт билан боғланинг.

8. Сиз дори қабул қиляпсиз
Баъзи дорилар кайфиятга таъсир қилиши мумкин. Айниқса, дозага риоя қилмасангиз. Мисол учун, бу қалқонсимон без гормонларини этарли даражада ишлаб чиқармаслик учун буюриладиган тироксин препаратига тегишли. Ёки преднизон, аллергия ва астма билан курашиш учун ишлатилади.

Нима қилиш керак
Агар сиз доимий равишда бирон бир дори қабул қилсангиз, унинг ён таъсири бўйича кўрсатмаларга қаранг. Улар орасида кайфият ўзгариши, ташвиш, асабийлашишни топинг - шифокорингизга мурожаат қилинг. У сизга муқобил дори таклиф қилиши мумкин.

9. Сизнинг миянгизда озиқланиш етишмайди.
Озиқ моддалар ва кислород этишмаслиги юқори асабий фаолиятга таъсир қилади. Жумладан, баъзида асабийлашишни келтириб чиқаради.

Миянинг тўйиб овқатланмаслигининг кўп сабаблари бор. Масалан:

• ҳаддан ташқари қаттиқ диеталар;
• сувсизланиш;
• юрак-қон томир муаммолари, бунинг натижасида қон таъминоти ёмонлашади;
• шишлар.

Нима қилиш керак
Ўз диетангизни тўғрилашдан бошланг ва этарли миқдорда суюқлик ичишингизга ишонч ҳосил қилинг. Агар асабийлашиш йўқолмаса, терапевтга мурожаат қилинг.